AI in de Nederlandse media
Sinds de opkomst van Large Language Models, eind 2022, is door veel redacties en individuele redactieleden al snel gekeken of ‘AI’ ook direct toepasbaar is om artikelen te schrijven, samen te vatten of te vertalen.
Toch valt op dat het aantal nieuwsredacties dat de technologie inzet om direct content te maken erg beperkt blijft.
Hieronder de initiatieven die AI gebruiken om content te maken, met minimale tussenkomst van mensen. Wat mij betreft zou een redactie die werkt op een manier waarop ik AI-site Crepro samen heb gesteld onder deze definitie mogen vallen, maar die blik doet weinig om het aantal initiatieven dat de lijst haalt groter te maken.
Heeft dit te maken met tekortkomingen van AI of huiverigheid voor nieuwe technologie? Waarschijnlijk een combinatie van beide, al moeten we niet onderschatten hoe goedkoop een menselijke redacteur nog altijd is.
Bovendien blijft het ook met gebruik van AI erg aantrekkelijk tot een symbiose van mens en machine te komen. In gesprekken blijkt dit ook vaak de inzet; een soort super-redacteur die met minder mankracht meer werk kan verzetten door AI. Voor de komst van de ChatGTP-achtigen werkte men al in groten getalen met vertaaltools als Google Translate en Deepl.
Veel en volledige AI
Het meest in het oog springend blijft vooralsnog Laio, onderdeel van Media52 en voortgekomen achtet het team van Innovation Origins met Merien ten Houten en Bart Brouwers. Zij bieden met Laio een tool aan die precies doet waar veel redacties op hopen; ondersteuning bij het werk, zodat je met meer mensen minder werk verzet.
Daarbij is het echter de techniek die volledige AI-sites genereert die opvalt. Hiermee draaien nu in ieder geval twee sites: DGKI en WSNext.
Met DGKI heeft het team achter Laio zover bekend de eerste volledig door AI gerunde nieuwssite. Daarnaast maken zij ook nog WSNext, met financieel nieuws. Beide initiatieven werken automatisch en vullen de site met tekst en afbeeldingen.
Inclusief een dikke disclaimer, wat direct de reden aangeeft waarom andere redacties niet op deze tour gaan.
Voor vakblad Vastgoed Insider ontwikkelde ik in 2023 mijn AI-newsflow Ferri verder. Vastgoed Insider gebruikt deze AI, om de eigen artikelen te schrijven, herschrijven en te voorzien van de juiste titel en samenvatting. Veel artikelen worden daarbij ook voorzien van een AI-afbeelding.
Daarna is er veel geïnvesteerd in het perfectioneren van Ferri, waarbij een lesson learned is dat het toch ook nog veel handwerk vereist om het echt goed te krijgen.
Zo heeft Vastgoed Insider nu de beschikking over een proprietary platform waarin best of breed oplossingen voor AI nieuws en content in samengebracht zijn. Daarbij bestaat ook de mogelijkheid om podcasts aan te bieden.
Weinig AI
Veelgenoemd is de site ReSport van Mediahuis. Deze site gebruikt AI om koppen, context en andere meta-informatie te genereren. Er wordt regelmatig voorgedaan alsof deze site een voorbeeld zou zijn van AI-journalistiek, maar het gebruik blijft dus heel beperkt.
De premium versie van WordPress plugin Yoast biedt ook al functionaliteit om koppen en omschrijvingen met AI te genereren en biedt dus functionaliteit die hier dicht in de buurt komt. Zo bezien beschikken veel WordPress sites dus ook al over een AI-hulpje.
Het AD en de regiosites van DPG (ADR) lijken op het eerste oog allicht meer gebruik te maken van AI. Maar het gaat hierbij om deels geautomatiseerde berichtgeving die bekend staat als ‘robotjournalistiek’, wel automatisch (geholpen) gegenereerde berichtgeving, maar dus zonder tussenkomst van AI-technologie. Een manier die ook voor 2022 bekendheid genoot, en bij AD steeds beter wordt toegepast. Dit is dus geen AI-journalistiek.
Extra content met AI en contentverrijking
Stadsomroep 1Almere biedt sinds enige tijd een simpele samenvatting bij artikelen met waar nodig een uitleg van moeilijke woorden.
Deze dienst wordt ondersteund door de tool Tolkie ’teksten voor laaggeletterden’ – dat meedeed aan de incubator van het SvdJ – en is gericht op mensen die moeite hebben met taal, of die gewoon minder goed overweg kunnen met het taalgebruik in standaard nieuwsberichten.
Het aantal media dat op onregelmatige basis AI gebruikt is waarschijnlijk nagenoeg ontelbaar, gezien het feit dat veel individuele redacteurs lijken te experimenteren met het gebruik van ChatGPT voor samenvattingen, vertalingen en rewrites.
Audio en video
De opkomst van podcasts maakt het redacties in een keer duidelijk hoe aantrekkelijk Audio kan zijn. Na de eerste Large Language Models en afbeeldinggeneratie kwamen al snel verschillende AI-powered text to speech tools op de markt, met dito startups om deze in te zetten.
Inmiddels biedt de bekendste dienst, Elevenlabs, zelfs een scriptje aan dat je zonder verdere moeite direct op al je pagina’s kunt laden voor een heel redelijke voorgelezen uitvoering van je tekst.
Relatief veel initiatieven lijken gericht op het gebruik van AI voor het maken van geluid en bewegend beeld om het aanbod te vergroten.
Zo heeft RTV Drenthe een AI nieuwslezer die in het weekend bijspringt om het nieuws te brengen.Omroep Brabant heeft een eigen AI-presentator, waarvan het gebruik inmiddels echter gepauzeerd is om de opzet door te ontwikkelen en te verbeteren. Wordt vervolgd, dus.
Interessant, maar zelf geen nieuwsmedium, is Podcaist. Dit is een tool voortgekomen uit Laio die redacties in staat stelt zelf makkelijk Podcasts te genereren, waarbij het verder gaat dan simpelweg de getoonde tekst omzetten in spraak; de tool zet de tekst(en) om in een echt podcastgesprek en de redacteur kan meewerken aan te eindresultaat door aanpassingen te suggereren.
Een andere tool is XS2Content dat zich ook richt op het maken van audio op basis van teksten. Audio-omschrijvingen en goede podcastgesprekken zijn het resultaat. De startup van Richard Otto werkt onder andere voor DPG en Paramount.
Beeld
Met tools als Midjouney heeft een redactie een krachtige tool in handen om extra beeld bij een artikel te genereren. Daarbij lijkt het allicht ethisch het beste de tool alleen voor (nieuw) stockbeeld-achtig materiaal te gebruiken, omdat anders de illusie van fake-nieuws op de loer ligt.
Hoeveel redacties dit soort tools inzetten is niet bekend. Daarnaast beidt Adobe met Firefly direct AI-technoligie onder handbereik van beeldbewerkers dat doet vermoeden dat in ieder geval bij het oppoetsen van standaard beeld al veel gebruik gemaakt zou kunnen worden van AI.
Echt AI-beeld vinden we inmiddels wel regelmatig terug bij uitgaven als FM.nl, dat het inderdaad als vervanging voor stockbeeld gebruikt.
Sponsored Content
Makers van sponsored content hebben doorgaans iets andere prioriteiten dan journalisten, hoewel wellicht niet meer vrijheid bij het schrijven. Zij zitten wel met andere problemen, zoals het feit dat ze graag meerdere uitgaven bedienen van dezelfde uiting, maar dat het selling point van sponsored content nu eenmaal is dat het goed aansluit bij de site waar het te vinden is.
Azerion gebruikt hiervoor een platform van AdTech leverancier AdSwag om sponsored content direct door te vertalen naar de tone of voice van sites in het eigen netwerk. (Azerion nam enige tijd geleden MMedia over en heeft daarmee een interessante portefeuille van media waar het inventory mag vullen.) Artikelen kunnen geheel met AI gemaakt worden, maar zullen doorgaans gebaseerd worden op één door mensen geschreven tekst, die vervolgens door AI wordt herschreven voor andere sites.
Interessant is daarnbij dat de aangesloten uitgevers zelf niets meer hoeven te doen. De content blijft bij Azerion in het netwerk en wordt door middel van een integratie aangeboden binnen de omgeving van de aangeboden sites. Om kort te gaan: die hoeven dus zelf geen sponsored content meer in het eigen CMS te plaatsen. Dat lijkt vooral handig wanneer een opdrachtgever tijdens een campagne de insteek wil optimaliseren.
Een andere tool is de virtuele influencer Esther Olofsson van het Rotterdamse RAUWcc Begonnen als “handgemaakte 3D graphic” is zij sinds 2022 een AI-gedreven virtuele persoonlijkheid. De beelden van Esther op Instagram worden vanaf nu door artificial intelligence gegenereerd. RAUWcc trainde open-source text-to-image AI-model Stable Diffiusion met een volledig 3D-model van Esther om deze beelden te kunnen genereren.
In het Kort: Tools
Veel redacties gebruiken dus – naast inhouse ontwikkeling – externe tools om AI-content aan te bieden. Buiten de geijkte tools als ChatGPT, Elevenlabs, Runway en Midjourney zijn dat vaak gespecialiseerde tools. In ieder geval:
Tolkie – artikelen vertalen in eenvoudige tekst
Laio – een AI redacteur die redacties ondersteunt en – experimenteel – ook volledig AI-gedreven nieuwssites runt
Podcaist – voortgekomen uit Laio, een tool die artikelen omzet in een echt podcast gesprek
XS2Content – audiodescripties en echte podcastgesprekken, met daarbij ook de getoonde mogelijkheid video-avatars te gebruiken
Ferri – mijn eigen AI-workflow die redacteurs ondersteunt bij het maken van rewrites, volledig eigen artikelen en het genereren van podcastgesprekken
Tekst met de hand geschreven, titelafbeelding met MidJourney